Sevdah je tužna misao koja se pleše

Scenario: Jasmin Duraković i Asmir Kujović
Uloge: Amar Selimović, Adnan Hasković, Marija Karan, Asli Bayram, Mirvad Kurić
Žanr: drama
Trajanje: 95 minuta
Proizvodnja: Bosna i Hercegovina, 2010.

Nakon krvoločno-mirnodopskog razdruživanje republika čiji su nacioni mirno obitavali pod SFRJ stropom gotovo pedeset godina, svaka od „novonastalih“ nacionalnih kinematografija dobila je svoj udeo opštih mesta i tematskih odrednica. Tako se u primirenoj Bosni bošnjački deo prihvatio upornog baštinjenja ratnih trauma, a Republika Srpska zadržala na opsluživanju filmskih ekipa pridošlih iz Srbije.

Sineasti bošnjačke provinijencije bezmalo petnaest godina rabe ratne teme, a njihova dela uglavnom ostaju u okvirima filmske neubedljivosti i postavke dobrano narušene pamfetskom ostrašćenošću i uvek pogubnim simplifikacijama. Srećom, gde su mustre i utabane staze, tu i tamo nužno iznikne i kakav izuzetak.

Sevdah za Karima je upravo to, a, srećom, ujedno to je i ostvarenje koje svoj kvalitet ne crpi prvenstveno i/ili isključivo iz svoje apartne pozicije untar konteksta, jer ovo delo prevashodno funkcioniše kao zgodan mali film sa zanimljivom vizurom. Naime, ovo je priča o poratnoj Bosni u čijem se središtu nalazi pitanje islamskog fundamentalizma među gradskim življem.

Lik iz naslova, Karim, je član deminerske grupe koja će uskoro biti ražalovana, a sva je prilika da će novo uhlebljenje pronaći kod američkih poslodavaca u upravo okupiranom Iraku te 2004. godine. Karim je tanana duša, invalid, nesvršeni student filozofije i posvećeni vernik koji preispitije svoju i poziciju Bošnjaka u trenutku kada doskorašnji zaštitnici kreću u svojevrstan zulum nad Karimovom islamskom sabraćom u Iraku. Povrh toga, tu je i deo priče koji se tiče ljubavnog trougla koji osim Karima čine njegov blizak prijatelj i kolega Juka i njegova devojka, frivolna Beograđanka Ivana.

Duraković ispreda dovoljno ubedljivu i intimistički intoniranu dramu o grehu i posrtanjima pod potonjim posledicama. Karimove dubioze i moralna preispitivanja koja ga istovremeno koče pri nužnom delanju i nagone put ogrešenja o principe koje on načelno prihvata kao dobrodošli deo sasvim uverljive dogme deluju iskreno, te ovaj film po pitanju tretmana verskog fundamentalizma u narastanju u poratnoj Bosni deluje znatno iskrenije i promišljenije od srodnog Na putu Jasmile Žbanić.

Reditelj Duraković ojačava osnovnu idejnu i dramsku potku ove priče odlučujući se za intrigantan dodatak u vidu izmeštanja priče u ne toliko ortodoksni gradski milje prestonog Sarajeva, te ćemo Karima nakon scene kolektivne molitve ispratiti u raspusni provod  po  r’n’r okupljalištima glavnog grada Bosne (u jednoj od scena pojaviće se i nastupiće i Dubioza kolektiv). I upravo taj blend tradicionalističkog i modernog predstavlja značajan implicitno postavljeni adut ove filmske priče.

Sevdah za Karima je film koji se dosta lagodno može pohvaliti i preporučiti, a stoji i sud da je znatno kvalitetniji od Durakovićevog prethodnog rada (Nafaka). Ako zažmurimo na potencijalno diskutabilnu distribuciju likova po nacionalnim odrednicima (gošće iz Beograda štrče u isključivo bošnjačkom okruženju navodno multietničkog Sarajeva svojom razuzdanošću i beslovesnošću), ostaje i vidan problem dramaturške neupeglanosti, jer dimenzija priče koja se tiče Karimovog odnosa sa Ivanom pomalo nezgrapno biva izopštena u sporedni plan celine.

Ipak, Sevdah za Karima u dovoljno primetnoj meri odskače od aktuelnog regionalnog proseka, nudi zanimljivu tačku gledišta (a koja je uz to i filmski pismeno i efektno sročena), a zaslužuje i pohvalu već samo zbog potpunog odsusatva pamfletskog na koje su nas bošnjački autori u poslednjih petnestak godina istrajno navikavali.