Režiser iz senke

Originalni naziv: The Ghost Writer
Scenario: Robert Harris I Roman Polanski (prema romanu Roberta Harrisa)
Uloge: Pierce Brosnan, Ewan McGregor, Olivia Williams, Kim Cattrall
Žanr: triler, drama
Trajanje: 128 min
Proizvodnja: Francuska, Nemačka, Velika Britanija, 2010.

Pisac iz senke je elegantna i precizna adaptacija istoimene knjige Roberta Harrisa. I ,nažalost,  ništa više od toga. Polanski se opredelio za neutralnu poziciju zanatski kvalifikovanog režisera koji korektno i pedantno vizualizuje slova sa papira, ali bez prave strasti ili karakterističnog ličnog pečata.

Shvativši da u rukama drži prilično stereotipan i tanak scenario baziran na već izakanoj ideji teorija zavere (uz muljavu ulogu samog političkog vrha i neizbežne CIA-e), Polanski adute znalački gradi na jakoj glumačkoj ekipi i vizuelnoj stilizaciji po kojoj bi se jedino (na momente) moglo naslutiti ko sedi u režiserskoj stolici.

Lang (Pierce Brosnan) je bivši engleski premijer koji svetu želi da ponudi svoje memoare. Njegovog najbližeg asistenta pronalaze udavljenog pod nerazjašnjenim okolnostima što u igru ubacuje neimenovanog pisca (Ewan McGregor) koji bi trebalo da u što kraćem roku doradi Langove memoare. Sumnjičavog karaktera, pisac od početka naslućuje da su u pitanju mutne radnje, ali pristaje na posao zbog ogromnog honorara. Da stvar postane još kompleksnija pobrinuo se sud u Hagu koji podiže optužnicu protiv Langa zbog odobravanja maltretiranja osumnjičenih terorista. Vodeći malu privatnu istragu o okolnostima smrti svog prethodnika, pisac se upetljava sve dublje u mračan svet političkih intriga razotkrivajući pravu istinu koja stoji iza postupaka premijera i njegove politike.

Polanski se odlučio za sofisticiran “starinski” pristup izrazito nalik Hitchcockovim filmovima ili filmovima nastalim po motivima romana Agathe Christie. Statični kadrovi uz upotrebu minimalne/neosetne montaže grade atmosferu na neizrečenim stvarima i osećaju teskobe glavnog junaka uz insistiranje na kamernim scenama.

Ujednačen tempo radnje počinje da gubi ritam u drugoj polovini filma kada naš junak jurca tamo-vamo za kockicama od kojih gradi mozaik istine. Zloslutna atmosfera  koju Polanski oblikuje smeštanjem radnje na malo ostrvo (gde se nalazi rezidencija premijera) uz  kombinaciju sive/ohlađene fotografije mora pod zavesom kiše i modernog /svedenog enterijera Langove kuće se postepeno rasplinjava ustupajući mesto klišeima.

Glumačka postava drži ovaj film na nivou iznad prosečnog - Pierce Brosnan sa lakoćom nosi ulogu šarmantog beskrupoloznog moćnika, spram neposrednog i visprenog pisca Ewana McGregora. Ali, najbolju ulogu je ostvarila Olivia Williams kao strastvena i inteligentna premijerova žena Ruth kao “premijer iz senke”.

Političke paralale sa Blerom i englesko – američkom svetskom politikom su očigledne ali nedovoljno interesantne i prilično naivne. Na neki način celokupna priča bi možda delovala zanimljivo da je realizovana 80-ih ili čak 90-ih, ali sada deluje jalovo. Ili smo mi ovde pronicljiviji nakon milion proživljenih “teorija zavere” svetske politike čije smo  posledice osetili na svojoj koži?

Popuštajući pod teretom prosečnog scenarija, a možda i godina (76) i sopstvenih problema, Polanski se prepustio zanatskom vođenju filma izbegavajući unošenje ličnog pečata. Što je prosečnom filmu donelo glazuru boljeg ostvarenja, a Polanskom nepotrebno delo u karijeri. Kao da se prepustio ideji samog naslova te je sebe uvukao u igru režisera iz senke koji se savetuje sa duhom A. Hitchcocka ne bi li filmu udahnuo neku svežinu i novinu u vidu privlačnog retro daha.