Proces oporavka strip izdavaštva, započet nakon desetak sušnih godina (ispunjenih listanjem starih izdanja iz boljih vremena ili piratskim doprinosom strip kulturi), ove godine je dosegao pun zamah i tržište bukvalno preplavio mnogobrojnim strip izdanjima u krajnje širokom rasponu od mainstreama do underground stripa
Da je u balkanskom loncu paradoksa sve moguće potvrđuje i pomalo fantastičan podatak da je 2005. godina po svim merilima ovde za strip bila najbolja godina u poslednjih 50 godina.
Preterivanje? Nimalo, činjenice su na našoj strani.
Proces oporavka strip izdavaštva, započet nakon desetak sušnih godina (ispunjenih listanjem starih izdanja iz boljih vremena ili piratskim doprinosom strip kulturi), ove godine je dosegao pun zamah i tržište bukvalno preplavio mnogobrojnim izdanjima u krajnje širokom rasponu od mainstreama do underground stripa.
Beograd – Zagreb
Broj objavljenih stripova na svim varijacijama srpsko-hrvatskog jezika (uz malu pomoć slovenačko-makedonskog) dosegao je neverovatan broj od preko 300 različitih izdanja. Uz konstantan rast broja izdavačkih kuća, strip sajtova, fan klubova (a nadamo se i broj prodatih primeraka), to pokazuje da još ima nade za ljubitelje stripa.
Iako u odnosu na svetske okvire (nova epizoda Asteriksa odštampana je u 27 zemalja u tiražu od 10 miliona primeraka) sve to još deluje kao poluamaterska zabava, polako se hvata priključak sa svetskim tokovima, i to na jedini pravi način: drži se tradicije i osluškuju noviteti u žanru.
Najbolje stvari, kao i uvek, funkcionišu na relaciji Beograd – Zagreb. Dve prestonice su se u domaće strip tržište uključile kroz dve izdavačke kuće koje su serijom albuma vrhunskog kvaliteta pokupile najveći deo pažnje fanova i kritike.
Reč je o izdavačkim kućama Beli put i Bookglobe, koje vode krajnje precizno profilisanu izdavačku politiku baziranu na principu „vrhunski autori u vrhunskom tehničkom izdanju“, a sve uz prilagođavanje dubini džepa ovdašnjeg kupca.
Beli put
Pod uredničkom paskom uvaženog Bobana Kneževića (
Znak sagite,
Monolit i sve drugo kod nas povezano sa SF-om i hororom u poslednjih 20 godina)
Beli put je krenuo u pomalo fanatičnu misiju: predstavljanje najvećih dometa podžanra
grafička novela, oblika strip albuma koji je nepovratno izmenio strip umetnost dajući joj dugo osporavani umetnički dignitet.
Krenuli su, naravno, od prve i najveće, Betmen – Povratak mračnog viteza Frenka Milera, legendarnog rada jednog od najvećih živih strip autora i stripa koji je preokrenuo sva važeća pravila unutar žanra. A nastavili istom maršrutom objavljivanjem izdanja kao što su Propovednik – Misija u Teksasu Garta Enisa, Sendmen – Zemlja snova čuvenog Nila Gejmena, 100 metaka tandema Azarelo/Riso, Džon Konstantin – Hellblazer (epizoda Prvobitni gresi) Garta Enisa...
Briljantna serija krunisana je završnim udarcem na kraju godine – objavljivanjem tri knjige iz Milerovog serijala Sin City: Posljednje zbogom, Ubistva vredna i Veliko rokanje, koji je nakon ovogodišnje filmske ekranizacije postao opšte mesto i za one kojima strip nikad nije bio u domenu interesovanja.
Ukratko, ta serija je alfa i omega ranog doba grafičke novele. Sva izdanja objavljena su u vrhunskom grafičko-tehničkom pakovanju sa odličnim prevodima i propratnim tekstualnim prilozima, uz nešto veću cenu nego inače, ali svakako vredna svakog dinara-kune-evra-marke.
Pored toga, Beli put je objavio i nove/stare avanture jednog od najpopularnijih Marvelovih junaka na ovim prostorima – Konana Simerijanca – sabrane u album Hronike Konana – knjiga prva, te uvek poželjnog Gastona i Hogara Strašnog.
Bookglobe
Za razliku od beogradskih kolega, uredništvo zagrebačkog
Bookglobea više se okrenulo evropskim izdanjima u ediciji
Bestseler (najčešće izdanja velikog izdavača
Glenata), uglavnom odreda vrhunskih stripova velikih imena kao što su
Gospodari ječma (Vales/J. van Ham),
Gil (
Vale/Kraen),
Snježni (
Žine/Konvard),
Princ noći (
Iv Svolf). Objavljeni su u formi tvrdo koričenih albuma koji sadrže više epizoda, u formatu A5, uz besprekornu štampu na koju nas je Bookglobe već navikao.
Nastavljeno je i objavljivanje legendarnog Džefa Smita i njegovog serijala
Bone (četiri nove epizode), kao i novih tvrdo koričenih albuma
Poručnik Bluberi (epizode
Dust,
Balada za lijes) isto tako legendarnog Žana Žiroa (alias Moebijusa).
Tu su i nove avanture svemirskog lutalice Astera Blistoka, samurajske mange Zec samuraj – Usagi Jojimbo Stena Sakaia, osam epizoda novog stripa Dampyr iz radionice Boneli, čitava gomila epizoda Garfilda, te stara igra na sigurno objavljivanjem epizoda Iznoguda i Taličnog Toma. Sve u svemu, besprekorna kolekcija poznatog, kvalitetnog i komercijalnog, uz poneko iznenađenje za sladokusce...
System Comics i Strip agent
Na tragu ovih šampionskih izdanja su ništa manje kvalitetni, ali po ambicioznosti skromniji albumi beogradskog
System Comicsa i zagrebačkog Strip agenta.
System Comics igra na dva (verovatno jedino moguća) polja: komercijalno-opštepoznato i novo-ono što je tek na putu da postane opšteprihvaćeno. U praksi to znači da su u prvom slučaju nastavili sa izdavanjem serijala
Bič božji – Deiex Machina nove srpsko/francuske zvezde
Alekse Gajića, novih nastavaka serijala
Ken Parker (epizode koje nisu objavljivane na domaćem tržištu), novih epizoda iz Bonelijevih serijala
Dilan Dog (šest epizoda) i
Magični vjetar (dosad 12 epizoda), plus šlag na kraju, tj. još dva albuma
Kalvina i Hobsa,
Yukon Ho i
Naučni progres kaže boink, jednog od najvećih živih strip autora, nažalost samopenzionisanog Bila Vatersona.
Druga varijanta na prvom mestu obuhvata predstavljanje jednog od najvažnijih svetskih stripova, čuvenog Hellboya Majka Mignjole sa tri objavljene epizode, što uz visoke domete filmske ekranizacije, na ovdašnjem tržištu znači manje-više zagarantovan uspeh ovog rogatog antiheroja.
Slede albumi avanturističkog stripa Reptors tandema Defo/Marini, još jedna epizoda iz serije Inkal (privatni detektiv serije R) našeg Zorana Janjetova i čuvenog scenariste Jodorovskog, epizoda Žuti grad iz francuskog SF serijala Sky Doll (Barbuči/Kanepa)... odreda zanimljivi stripovi velikih imena u svetskim okvirima, iako kod nas limitirano poznati.
Zagrepčani iz Strip agenta nastavljaju sa objavljivanjem kultnog Alana Forda, Marti Misterije, Mister Noa, Teksa Vilera, Torpeda, tj. stripova koji već imaju publiku na domaćim prostorima, ali su ponuđeni u kvalitetnijem tehničkom pakovanju.
Pod stavkom „novi“ ponovo objavljuju proverena imena poput velemajstora Hermana sa albumima Mesec ratnika i Devojka iz Ipaneme, plus novi album iz serijala Džeremaja – Luka u seni. O njegovom radu suvišno je pričati, ko prati – sve mu je jasno, kupovati pod hitno.
Re-reprint
Iza ovih izdavača dolazi manji po obimu, ali ne i po vrednosti poduhvat zagrebačke izdavačke kuće
Libellus, koja je krenula sa objavljivanjem
Kena Parkera u luksuznom tvrdo koričenom izdanju (18 epizoda do sada), koje se u potpunosti drži originalnog izgleda Bonelijevih izdanja i hronologije ovog kultnog serijala. Plan je da se objavi 12 epizoda godišnje, dakle celokupni serijal bi trebalo da bude objavljen u narednih pet godina. S tim da je otvorena i opcija nastavka serijala epizodama koje su objavljivane naknadno (dakle, ono što trenutno izdaje System Comics).
Motiv za objavljivanjem reprinta izdavači najbolje objašnjavaju sami: “Prvo i najvažnije, to je strip koji obožavamo i koji radimo isključivo zato što ga volimo“, kažu u Libellusu. „Svesni smo da će biti povika ’opet reprint, dajte nešto novo’, ali po našem skromnom mišljenju, usudili bismo se ovo izdanje nazvati ’prvim pravim Ken Parker izdanjem na našim prostorima’, pošto Dnevnikova verzija boluje od svima nam dobro poznatih boljki (cenzura, izbacivanje stranica, katastrofalan prevod i štampa). Smatramo da Ken Parker zaslužuje bolje i kvalitetnije izdanje i daćemo sve od sebe da se to i dogodi.”
Uz Parkera, Libellus je izdavačku ponudu proširio izdavanjem stripa Klara trija Bernet/Tril/Moikes, njihovim doprinosom podžanru erotsko-humorističkog stripa oko kojeg vani postoji čitav kult...
More Comics, hrvatska izdavačka kuća koja poseduje izuzetnu online knjižaru (obavezno posetiti), izdala je album iz serijala
Zekan –
Zekanove hvalevrijedne pustolovine Luisa Trondhajma.
A to nije sve...
Na polju “srednje struje” strip izdavaštva primat i dalje drži legendarni
Marketprint kako sa i dalje najkvalitetnijom strip revijom na ovim prostorima, starom dobrom
Stripotekom, tako i izdavanjem serije odličnih albuma velikih imena kao što su
Tornjevi Boa Morija
, Džeremaja, Komanča, Ratnici sa Akbara, Kosmički putnici, Bernard Prins, XIII.. Većina ih je već objavljivana na srpskom jeziku, ali sad su dostupne u albumskim izdanjima na jednom mestu a to kolekcionari uvek vole.
Vredan poduhvat izdavanja Loizelovog
Petra Pana krunisan je šestom epizodom
Sudbina, objavljena je i druga epizoda serijala
Džipsi –
Sibirske vatre a završen je i gigantski poduhvat izdavanja kultne mange
Akira (40 epizoda), što je posao za svaku pohvalu kad se uzme u obzir značaj ovog stripa u svetskim tokovima.
Marketprint u stopu prate hrvatski
Ludens i
LM Informatika, koji uglavnom idu na roto izdanja objavljujući opšteprihvaćene junake iz Bonelijevih edicija ili superherojskih stripova iz Marvelove produkcije:
Zagor, Dilan Dog, Teks Viler, Natan Never, Marti Misterija plus
Spajdermen, X-Men iz serije
Ultimate,
Hulk...
Lavirint je počeo da izdaje dupli serijal Nepobjedivi/Okružen mrtvima: još jedna varijacija na temu superheroji/zombi invazija, koju je uradio američki crtač Robert Kirkman.
Uz sve gorepomenute imamo i uvek solidni
Politikin zabavnik sa pažljivim izborom stripova za sve generacije, odlični serijal
Divlji zapad italijanskog velemajstora Đina de Antonija (33 epizode do sada), mnogobrojna samostalna izdanja domaćih autora, odlični hrvatski strip magazin
Q-strip, koji, osim samih stripova, donosi i nadahnute tekstualne priloge, gomila fanzinskih izdanja (
Stripburger,
Patagonija...).
Hroničari
Ova hronologija mnogo duguje Zlatku Milenkoviću i njegovoj ekipi koja priprema elektronske Strip vesti, kao i redakciji sajta Stripovi.com, bez čijeg bi truda oko vesti i recenzija mogućnost sistematičnog praćenja strip noviteta u svetu i regiji bila unekoliko otežana. Uz sve ovo stvara se i solidna čitalačka infrastruktura koju ne zanimaju jezičke granice i geografske podele, a koja putem Interneta sa lakoćom uspostavlja veze, razmenjuje stripove i informacije o njima.
Izdavači najavljuju nova izdanja.
|
Komentari
Trenutno nema komentara.
Morate biti prijavljeni da biste komentarisali tekstove.